صدمات بدنی، بیماری ها و افزایش سن ممکن است به تاندون ها صدمه وارد کرده و موجب صافی کف پا گردد. این نوع پای صاف، ممکن است فقط در یک پا ایجاد شود.
ندرتا، صافی کف پا در کودکان درد دارد. در این حالت، دو یا تعداد بیشتری از استخوان های پا رشد کرده و به هم متصل می شوند. این وضعیت را ” پیوستگی قوزک پا” می نامند.
گاهی، صافی کف پا به علت مشکلات موجود در زانو و قوزک به وجود می آید. این مشکلات بر قوزک پا فشار وارد می کنند و قوزک را به سمت داخل برمی گردانند و موجب عدم تراز پاها می شوند.
علائم صافی کف پا
بیشتر افراد دارای صافی کف پا، مشکلی ندارند، اما برخی هم دارای مشکلاتی می باشند.
– در کودکان، درد پا، قوزک و یا پاشنه پا، از علائم صافی کف پا می باشد.
– افرد بالغ، هنگامی که مدت طولانی می ایستند و یا بعد از ورزش، دچار در د و خستگی پا می شوند.
– عدم توانایی ایستادن بر روی نوک پا
– تورم درون قوزک پا
کف پای صاف گاهی به دلایل فوق است و قاعدتا” قابل درمان است ولی گاهی این وضعیت ثابت شده و با حرکات درمانی قابل درمان نیست . اگر از پشت به پای فرد در حال ایستاده نگاه کنیم فردی که کف پایش صاف است پاشنه پایش بصورت پیچ خورده دیده می شود .
اگر فرد با پای برهنه بر روی سطحی صاف مثل موزائیک راه برود بعد از چند قدم راه رفتن با نگاه کردن به کف پا میتوان فهمید که فرد کف پای صاف دارد یا نه . به این شکل که اگر تمام سطح کف پا بازمین تماس داشته باشد تمامی آن خاکی می شود و این پا دچار کف پای صاف است و لی اگر قسمت قوس کف پا خاکی نشده باشد به این معنی است که کف پا صاف نیست .
قبل از هر چیز با استفاده از کفی های طبی مخالفم و استفاده از آنها را به هیچ عنوان توصیه نمی کنم در مر حله اول راه رفتن روی یک خط صاف در حالی که پنجه های پا رو به بیرون نباشد وکاملا” مستقیم را توصیه می کنم . دوم ماساژ کف پا با استفاده از یک بطری می توانید کف پا را ماساژ دهید بدین شکل که بطری را روی زمین قرار داده کف پا را روی آن قرار دهید و بآرامی به جلو و عقب حرکت دهید . این حرکت پا را برای برگشتن به وضعیت صحیح کمک می کند .با استفاده از یک حوله هم می توانید با کمک دو دست کف پا را ماساژ دهید .
با استفاده از همین حوله می توانید حرکت تقویتی برای عضلات کف پا را مانند شکل انجام دهید .
حرکت بعد بلند شدن روی پنجه پا هاست . در حالی که دست ها را برای حفظ تعادل به دیوار زده اید پاها را به انداز ه عرض شانه ها باز کرده در وضعیت صحیح پنجه ها کمی به داخل روی پنجه ها بلند شوید . این حرکت را چندین بار در هر نوبت وچند نوبت در روز انجام دهید .
حرکت فوق هم برای تقویت عضلات کف پا مناسب است .
استفاده از کفی های طبی زمانی مناسب است که شما بخواهید مسافت های طولانی را راه پیمایی کنید و صافی کف پای شما هم بقدری باشد که پا کاملا” تغییر شکل یافته باشد و شما توان راه رفتن بدون کفی طبی را نداشته باشید در غیر اینصورت استفاده از کفی طبی جز اینکه عضلات نگهدارنده قوس کف پا را ضعیف تر کنند کاری انجام نخواهند داد . همانطور که قبلا” ذکر شد عضله سوم نازک نئی و عضلات کف پایی نگهدارنده قوس کف پا هستند و استفاده از کفی و دمپایی طبی باعث حذف عضله از کارآن است و عدم بکار گیری عضله باعث آتروفی یا به عبارتی کوچک و ضعیف شدن عضله می شود . شما می توانید حین انجام تمرینات از دمپایی طبی استفاده کنید و در بقیه موارد با راه رفتن صحیح به رفع مشکل خود بپردازید .
ممکن است بعد از جراحی، مشکلات زیر را داشته باشید:
عدم پیوستگی استخوان ها
بد شکلی و تغییر شکل پا که برطرف نمی شود
عفونت
کاهش حرکات قوزک پا
دردی که متوقف نمی شود
التهاب تاندون آشیل
التهاب عضلات کف پا
درمان خانگی
استراحت کنید و از فعالیت بدنی بپرهیزید تا درد پایتان کمتر شود.
داروهای ضد درد را مصرف کنید.
اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
صاف:
تعریف:از بین رفتن قوس کف پا و پاشنه به سمت والگوس رانده شده و مچ پا پونیت pronate می شود.
علل:چرخش مچ پا به بیرون
چرخش پنجه پا به داخل
کوتاهی و کشیدگی تاندون آشیل
والگوس زانو
والگوس پاشنه و pronation مچ پا.
دو نوع کف پای صاف شایع است:
الف) کف پای صاف انعطاف پذیر:
در این نوع کف پای صاف قوس کف پا در حالت ایستاده کاهش می یابد و یا از بین می رود و لی قوس در حالتی که وزن روی پا نیست وجود دارد.در این نوع کف پای صاف درمان بستگی به سن بیمار و علائم دارد .قوس کف پا معمولا در سنین بین ۴ تا ۶ سالگی اصلاح می شود و اساسا قبل از سن ۶ سالگی ورزش درمانی برای کودکی که کف پای صاف دارد کافیست البته در صورت وجود علائم درد و یا خستگی تجویز کفی کمک کننده خواهد بود.
ب)کف پای ریجید و غیر قابل انعطاف :
در این نوع کف پای صاف قوس کف پا در هر شرایطی وجود ندارد.درمان این نوع کف پای صاف استفاده از کفشهای تطابقی و کفی تطابقی است.این نوع کف پای صاف قابل اصلاح با کفی و یا ارتزها نمیباشد.
اختلال دیگری که در کف پا شایع است پروناسیون مچ پاست که بدلیل انحرافی که مچ پا به داخل پیدا می کند قوس کف پا نیز کاهش می یابد و ممکن است با کف پای صاف به تنهایی اشتباه شود.در این حالت اصلاح انحراف مچ پا با اسکن سه بعدی پا و ساخت کفی بسیار موثر است.
در تحقیقی که اینجانب با همکاری دستیاران داشتم رابطه انحراف مچ پا با دردهای زانو را به اثبات رسانده و نقش اصلاح این انحراف را در بهبود رکورد ورزشکاران نشان دادیم.
جالب اینکه رکورد ورزشکاران دونده که به سختی بهبود می یابد با اصلاح انحراف مچ پا بهبودی خوبی پیدا کرد.
در مطالعه ای که در میو کلینیک آمریکا انجام شد نشان داده شد که ۲۰ در صد از کسانیکه زانو درد دارند انحراف در مچ پا دارند.
اگر کودک‌تان، درد و یا مشکلی در راه رفتن ندارد، هیچ درمانی لازم نیست.
کودک ممکن است پابرهنه راه برود، بدود و یا بپرد، بدون آن که کف پای صافش بدتر شود.
در کودکان بزرگ تر و بالغین، کف پای صاف انعطاف پذیری که درد و یا مشکلی در راه رفتن ندارد، نیازی به درمان ندارد.
اگر شما دارای کف پای صاف انعطاف پذیر هستید و درد دارید، نکات زیر را مد نظر قرار دهید:
کفش های مخصوص و کفش هایی که قوس پا را حفظ می کنند، بپوشید.
اگر کف پا سفت شده و دردناک می باشد، نیاز به درمان دارد. درمان هم بستگی به علت کف پای صاف دارد.
برای پیوستگی قوزک پا، درمان شامل استراحت می باشد.
اگر با استراحت، درد کاهش نیابد، عمل جراحی مورد نیاز است. جراحی، آخرین مرحله درمانی برای درمان صافی کف پا می باشد. افرادی که جراحی می کنند، غالبا درد پایشان بهبود می یابد.
در موارد شدید، عمل جراحی ممکن است به صورت ترمیم تاندون و یا پیوستگی برخی مفاصل پا در موقعیت مناسب انجام شود.
کف پای صاف در بالغین با استفاده از داروهای ضد درد، اورتوتیک ها (وسایل و تجهیزات حفاظت کننده استخوان) و در بعضی مواقع با عمل جراحی درمان می شود (ارتوتیک ها در شکل مقابل نمایش داده شده اند)
ورزش های کششی نیز از آنجایی که تاندون ها را می کشند، ممکن است مفید باشند.
اگر قوس داخل کف پای شما صاف باشد، مبتلا به عارضه کف پای صاف هستید. این وضعیت باعث می‌شود هنگامی که ایستاده‌اید، کل کف پای شما زمین را لمس کند. این بیماری شایع و معمولاً بدون درد است که به علت عدم تشکیل قوس کف پا در طول دوران کودکی بروز میکند. درسایر موارد، این عارضه ناشی از یک آسیب و یا کشش‌های همراه با پارگی ناشی از فرسودگی و پیری می‌باشد.
صافی کف پا گاهی اوقات ممکن است باعث تشدید مشکلات مچ پا و زانو شود، زیرا این عارضه میتواند همترازی پاها را تغییر دهد
کف پای صاف یک اختلال پیچیده است، که با علائم متنوع و درجات مختلفی از ناهنجاری و ناتوانی همراه است. انواع مختلفی از کف پای صاف وجود دارد، اما درهمه آنها یک مشخصه مشترک وجود دارد: فروپاشی (از دست دادن) جزئی یا کلی قوس کف پا.
هر بیمار با توجه به علت ممکن است یک یا چند علائم صافی کف پا را در زیر تجربه کند:
• درد در امتداد تاندون تیبیال خلفی که در داخل پا و مچ پا.قرار دارد. این درد با تورم در داخل مچ پا همراه است.
• دردی که با انجام فعالیت، بدترمی‌شود. فعالیت‌های سنگین یا بسیار شدید مانند دویدن، میتواند بسیار دشوار باشد. برخی از بیماران ممکن است برای راه رفتن و یا حتی ایستادن در مدت زمان طولانی با مشکل مواجه شوند.
• هنگام فروپاشی مچ پا (کلاپس)، استخوان پاشنه ممکن است تغییر موقعیت داده و بر استخوان خارجی قوزک پا (استخوان نازک نی). فشار وارد کند. این وضعیت میتواند موجب درد قسمت بیرونی مچ پا شود. آرتریت پاشنه نیز باعث همین نوع درد می‌شود. برای درمان درد در پاشنه پا، روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد.
• بیماران مبتلا به آسیب‌های قدیمی و یا آرتریت میانه پا ممکن است برآمدگی‌های استخوانی دردناک در بالا و داخل پا داشته باشند. برای این بیماران پوشیدن کفش ممکن است بسیار دشوار باشد. گاهی اوقات، این زائده‌های استخوانی آنقدر بزرگ است که به اعصاب نیش می‌زنند که این سبب بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در بالای پا و انگشتان پا.می‌شود.
• مبتلایان به دیابت ممکن است تنها متوجه تورم یا برآمدگی بزرگ در پایین پای خود شوند. از آنجا که اعصاب حسی نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد، این افراد ممکن است هیچ‌گونه دردی نداشته باشند. در صورت عدم استفاده از کفش طبی مخصوص دیابت، این برآمدگی بزرگ در پا میتواند سبب مشکلات پوستی و زخم شود، که التیام نمی‌یابد.
کف پای صاف یک اختلال پیچیده است، که با علائم متنوع و درجات مختلفی از ناهنجاری و ناتوانی همراه است. انواع مختلفی از کف پای صاف وجود دارد، اما درهمه آنها یک مشخصه مشترک وجود دارد: فروپاشی (از دست دادن) جزئی یا کلی قوس کف پا.
سایر ویژگی‌های مشترک انواع کف پای صاف عبارتند از:
“انحراف پا”، که در آن انگشتان پا و قسمت جلوی پا به سمت بیرون منحرف می‌شوند.
تیلت پاشنه پا به سمت خارج، همچنین به نظر می‌رسد مچ پا به داخل چرخیده است.
سفتیتاندون آشیل که باعث می‌شود پاشنه پا هنگام راه رفتن، زودتر از زمین بلند شود و ممکن است سبب بدتر شدن مشکل شود.
“انحراف شست پا” و “انگشت چکشی” ممکن است به دلیل کف پای صاف ایجاد شود.
راه و روش‌های درمان کف پای صاف
درمان غیر جراحی
کف پای صاف انعطاف پذیر
اگر شما علائم کف پای صاف انعطاف پذیر داشته باشید، جراح ممکن است گزینه‌های غیر جراحی درمان صافی کف پا را برای شما توصیه کند، از جمله:
• تغییرات سطح فعالیت.
• کاهش وزن.
• ابزارهای ارتوتیک پا و مچ پا. جراح میتواند ابزارهای ارتوتیک سفارشی برای کفشهای شما به منظورپشتیبانی بیشتر قوس کف پای شما فراهم کند.
• عدم تحرک.
• مصرف دارو
• فیزیوتراپی، اولتراسونیک تراپی و یا سایر روش‌های درمان فیزیکی ممکن است برای تسکین موقت انجام شود.
• تغییرات اصلاحی کفش
برای درمان صافی کف پا از وسایل ارتزی قوزک پا نیز می توان استفاده کرد.
درمان با جراحی
انواع مختلفی از تکنیک‌های جراحی برای درمان صافی کف پا انعطاف پذیر وجود دارد، ممکن است یک یا ترکیبی از این روش‌ها برای تسکین علائم و بهبود عملکرد پا لازم باشد.
در انتخاب روش (و یا ترکیبی از روش‌ها) برای مورد خاص شما، جراح میزان تغییر شکل پای شما را بر اساس نتایج تصاویراشعه ایکس، سن، سطح فعالیت و سایرعوامل، در نظر خواهد گرفت. مدت دوره ریکاوری بسته به نوع روش (و یا روش‌های) انجام شده، متفاوت خواهد بود.
مراحل جراحی
جراحی درمان صافی کف پا میتواند تحت بیهوشی موضعی (شامل بی‌حس کردن پا و مچ پا با بلوک کردن عصب یا نخاع)، یا بیهوشی عمومی، (که ممکن است نیازمند لوله تنفسی باشد) انجام گیرد. برای کاهش درد پس از عمل جراحی، یک بلوک عصبی اغلب در پشت زانو قرار داده می‌شود.
• تکنیک‌های خاص
• استئوتومی پاشنه نزدیک به محور
• افزایش طول ستون جانبی
• استئوتومی گوه باز پشت یا تارسال-متاتارس فیوژن اول
• روش‌های مخصوص تاندون و رباط
• آرتروز دوگانه یا سه‌گانه
صافی کف پا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ممکن است تصور کنید که درد کف پا به علت فعالیت زیاد یا ایستادن به صورت طولانی ایجاد می‌شود. اگرچه این موارد نیز تأثیرگذار هستند، علائم دیگری نیز وجود دارند که باید از آنها اطلاع داشته باشید. برخی از علائم بسیار شایع صافی کف پا عبارتند از:
- احساس درد در اطراف قوزک پا و پاشنه پا
- متناسب نبودن کفش با وضعیت پا
- مشکل در ایستادن روی پنجه پا
- متورم بودن قوزک پا
اگر علی رغم داشتن علائم فوق از صاف بودن کف پای خود اطمینان ندارید، تست مربوط به صافی کف پا را انجام دهید. برای انجام این تست پای برهنه و مرطوب خود را روی یک سطح خشک قرار دهید سپس به رد باقیمانده از پاهای خود نگاه کنید. افرادی که قوس پای طبیعی دارند، در فاصله بین پاشنه پا و پنجه آنها یک فضای خالی دیده می‌شود. اگر کف پای شما صاف است قسمت بسیار زیادی از این فضای خالی ایجاد نخواهد شد.
آیا روشی برای درمان صافی کف پا وجود دارد؟
انجام عمل جراحی اولین روشی است که به ذهن افراد مبتلا به صافی کف پا می‌رسد. هدف از انجام عمل جراحی صافی کف پا این است که بتوان وضعیت و عملکرد قوس پای افراد را اصلاح کرد. معمولاً عمل جراحی در افرادی انجام می‌شود که صافی کف پای آنها با درد بسیار زیادی همراه است. برای انجام این عمل جراحی باید بیماری یک شبانه روز در بیمارستان بستری شود. عمل جراحی در برخی از افراد با تهاجم کمی همراه است، و باید برای رفع مشکل بیمار چند اقدام اساسی انجام داد. به طور کلی در اصلاح صافی کف پا دو اقدام مهم انجام می‌شود که عبارتند از:
- بیمار تحت بیهوشی عمومی یا موضعی قرار می‌گیرد سپس پزشک سه برش مجزا را روی پای ایجاد میکند. برش‌های ایجاد شده به جراح کمک میکند بتواند تاندون آسیب دیده و ضعیف که باعث بروز درد شده است را تخلیه کند، سپس یک تاندون جدید جایگزین تاندون تخلیه شده می‌شود تا از پا محافظت نماید.
- مرحله دوم جراحی برداشتن استخوان پاشنه نام دارد در این مرحله جراح برش دیگری را در استخوان پاشنه ایجاد می کند و پیچ فلزی را وارد این ناحیه می‌نماید. این پیچ به نحوی طراحی شده است که میتواند بخشی از استخوان پاشنه تبدیل شود از قوس کف پا محافظت نماید.
دوران بهبود پس از جراحی چقدر است؟
در این روش نیز همانند سایر روش‌های جراحی، دوران بهبود با صرف زمان همراه است. چون عمل جراحی روی پا انجام می‌شود و پا باید بتواند وزن بدن را به مدت طولانی تحمل کند، دوران بهبود کمی طولانی خواهد بود. بهبودی حاصل از این عمل جراحی در چند مرحله انجام می‌شود و بیمار باید آمادگی کامل را داشته باشد. معمولاً در چند روز اول پس از جراحی بیمار بی حسی پاهای خود را تجربه میکند. این امر کاملا طبیعی است و به عدم احساس درد شدید حاصل از جراحی کمک خواهد کرد به احتمال زیاد پزشک از آتل و گچ برای بستن پای بیمار استفاده میکند که در برخی موارد لازم است که تا زانوی بیمار درون گچ قرار بگیرد. پزشک بر اساس میزان درد و ناراحتی بیمار دستور می‌دهد که چند روز در بیمارستان بستری شود و برای تسکین درد حاصل از جراحی مصرف قرص مسکن را تجویز میکند تا چند هفته پس از عمل جراحی. بیمار باید اقدام به انجام برخی موارد در منزل نماید تا از میزان درد کاسته شود. برخی از این نکات سودمند عبارتند از:
- تا حد امکان پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهد، این کار به کاهش تورم نیز کمک میکند.
- از فشار آوردن به پاهای خود برای راه رفتن خودداری کند پزشکان توصیه می‌کنند که این گروه از بیماران باید به متخصص توانبخشی مراجعه نمایند تا یک برنامه شخصی مناسب را برای دوران بهبود آنها طراحی کند.
- از بیش از حد راه رفتن خودداری کند.
- از مصرف داروهای ضد التهاب خودداری کنند زیرا مصرف این داروها میتواند دوران بهبود را طولانی کند و از پیوند خوردن سریع استخوان پیشگیری کند.
تا چند هفته پس از جراحی بیمار به چکاپ دوره‌ای نیاز دارد آنچه در هر چکاپ رخ می‌دهد در افراد مختلف متفاوت است، با این حال بیمار باید انتظار انجام عکسبرداری، گچ گرفتن مجدد پا، و معاینه جسمانی را داشته باشد. به طور کلی بیمار میتواند حدود ۱۲ هفته پس از جراحی اولیه، کفش‌هایش را بپوشد. در این حالت پزشک گچ پای بیمار را باز میکند و استفاده از بوت مخصوص را تجویز می‌نماید. ممکن است بیمار برای راه رفتن به عصا نیاز داشته باشد، یا حتی بتواند با بریس یا کف طبی، از کفشهای خود استفاده کند.
آیا انجام عمل جراحی برای رفع صافی کف پا خطرناک است؟
در همه عمل‌های جراحی خطراتی نیز وجود دارد برخی از نگرانی‌های شایع در افرادی که قصد انجام این عمل جراحی را دارند عبارتند از:
- عفونت
- تداوم علائم پس از عمل جراحی
- آسیب دیدگی عصب
این موارد کاملا نادر هستند اما در صورتی که جراحی به خوبی انجام نشود، احتمال بروز این موارد وجود خواهد داشت. معمولاً فاکتورهای خطر برای این نوع جراحی نسبتا پایین است. با این حال جراحی کف پا به عنوان یک روش تهاجمی در نظر گرفته می‌شود و معمولاً در دوران بهبود پس از جراحی طولانی است. به همین دلیل افرادی که دچار صافی کف پا هستند ترجیح می دهند از راه حل‌های طبیعی برای رفع مشکل خود استفاده کنند. خوشبختانه چند روش خانگی برای بهبود صافی کف پا وجود دارد که میتواند به تقویت قوس پا، تسکین درد و کاهش ریسک سایر اختلالات پاک کمک کنند.
